13 KiB
ଯେତେବେଳେ ବାଇବେକୁ ଅନୁବାଦ କରୁଛନ୍ତି, ଆପଣ (ଅନୁବାଦକ) ନିଜକୁ ପଚାରନ୍ତି: “ମୁଁ ସିଂହ, ଡିମ୍ବିରି ଗଛ, ପର୍ବତ, ଯାଜକ, କିମ୍ବା ମନ୍ଦିର ପରି ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ କିପରି ଅନୁବାଦ କରିବି ଯେତେବେଳେ ମୋର ସଂସ୍କୃତିର ଲୋକମାନେ ଏହିସବୁ ଜିନିଷ କେବେଭି ଦେଖି ନାହାଁନ୍ତି ଏବଂ ଆମ୍ଭମନଙ୍କ ପାଖରେ ଏହିସବୁ ଶବ୍ଦକୁ ଅନୁବାଦ କରିବାପାଇଁ ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦ ମଧ୍ୟ ନାହିଁ ? ”
ବିବରଣ
ଅଜ୍ଞାତ ହେଉଛି ଜିନିଷ ଯାହା ଉତ୍ସ ପାଠ୍ୟରେ ଘଟିଥାଏ ଯାହା ଆପଣଙ୍କ ସଂସ୍କୃତିର ଲୋକଙ୍କୁ ଜଣା ନ ଥିବ । ଅନ୍ଫଲ୍ଡିଂଗ୍ ଓ୍ୱାଡ଼୍® ଏବଂ ଅନୁବାଦ ଶବ୍ଦର ପୃଷ୍ଠା ଏବଂ ଅନ୍ଫଲ୍ଡିଂଗ୍ ଓ୍ୱାଡ଼୍® ଅନୁବାଦ ଟିପ୍ପଣୀ ସେଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ ତାହା ଆପଣଙ୍କୁ ବୁଝିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ । ଆପଣ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ବୁଝିବା ପରେ, ଆପଣ ସେହି ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକୁ ସୂଚାଇବା ପାଇଁ ଉପାୟ ଖୋଜିବାକୁ ପଡିବ ଯାହା ଆପଣଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଯେଉଁମାନେ ଆପଣଙ୍କ ଅନୁବାଦ ପଡନ୍ତି ସେମାନେ ବୁଝିବେ ।
ସେମାନେ ତାହାଙ୍କୁ କହିଲେ, “ ଏଠାରେ ପାଞ୍ଚଟି ରୋଟୀ ଓ ଦୁଇଟି ମାଛ ବ୍ୟତୀତ ଆମପାଖରେ ଆଉ କିଛି ନାହିଁ।” (ମାଥିଉ 14:17 ULT)
ରୁଟି ହେଉଛି ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଖାଦ୍ୟ ଯାହାକି ସୂକ୍ଷ୍ମ ଚୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିବା ଶସ୍ୟକୁ ତେଲ ସହିତ ମିଶାଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ, ଏବଂ ତା’ପରେ ମିଶ୍ରଣକୁ ରାନ୍ଧିବା ଦ୍ୱାରା ଏହା ଶୁଖିଗଲା। (ଶସ୍ୟ ହେଉଛି ଏକ ପ୍ରକାର ଘାସର ମଞ୍ଜି।) କେତେକ ସଂସ୍କୃତିରେ ଲୋକଙ୍କ ପାଖରେ ରୁଟି ନାହିଁ ଏବଂ ଏହା କ’ଣ ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ ।
କାରଣ ଏହାଏକ ଅନୁବାଦ ସମସ୍ୟା
ପାଠକମାନେ ହୁଏତ କିଛି ଜିନିଷ ଜାଣି ନଥିବେ ଯାହା ବାଇବେଲରେ ଅଛି କାରଣ ସେହି ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକ ସେମାନଙ୍କର ନିଜ ସଂସ୍କୃତିର ଅଂଶ ନୁହେଁ ।
ପାଠକମାନେ ଏକ ପାଠ ବୁଝିବାବାରେ ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇପାରନ୍ତି ଯଦି ସେମାନେ ଏଥିରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଥିବା କିଛି ଜିନିଷ ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ ।
ଅନୁବାଦ କୌଶଳଗୁଡ଼ିକ
ଯଦି ସମ୍ଭବ ତେବେ ଆପଣଙ୍କ ଭାଷାର ଏକ ଅଂଶ ଥିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ ।
ସମ୍ଭବ ହେଲେ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଛୋଟ ରଖନ୍ତୁ ।
ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଆଦେଶ ଏବଂ ଇତିତିହାସିକ ତଥ୍ୟକୁ ସଠିକ୍ ଭାବରେ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରନ୍ତୁ ।
ବାଇବେଲରୁ ଉଦାହରଣ
ତେଣୁ ମୁଁ ଯିରୂଶାଲମକୁ ଧ୍ୱଂସାବଶେଷରେ ପରିଣତ କରିବି, ଶୃଗାଳମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଲୁଚି ରହିବି । (ଯିରିମିୟ 9: 11a ULT)
ଶୃଗାଳମାନେ କୁକୁର ପରି ବଣୁଆ ଜନ୍ତୁ ଯାହାକି ଦୁନିଆର ଅଳ୍ପ କିଛି ଅଞ୍ଚଳରେ ବାସ କରନ୍ତି । ତେଣୁ ସେଗୁଡ଼ିକ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଜଣା ନାହିଁ ।
ମିଥ୍ୟା ଭବିଷ୍ୟଦ୍ବକ୍ତାମାନଙ୍କଠାରୁ ସାବଧାନ ରୁହନ୍ତୁ, ଯେଉଁମାନେ ମେଣ୍ଡ
ପୋଷାକରେ ଆପଣଙ୍କ ନିକଟକୁ ଆସନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଭିତର ଭିତରେ ସେମାନେ ଘୃଣ୍ୟ ଗଧିଆ । (ମାଥିଉ 7:15 ULT)
ଯଦି ଗଧିଆମାନେ ବାସ କରନ୍ତି ନାହିଁ ଯେଉଁଠାରେ ଅନୁବାଦ ପଢାଯିବ, ପାଠକମାନେ ହୁଏତ ବୁଝିପାରିବେ ନାହିଁ ଯେ ସେମାନେ ଭୟଙ୍କର, ମେଣ୍ଡା ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରୁଥିବା ଏବଂ ଖାଉଥିବା କୁକୁର ପରି ବଣୁଆ ଜନ୍ତୁ।
ସେମାନେ ତାଙ୍କୁ ଗନ୍ଧ ସହିତ ମିଶ୍ରିତ ଦ୍ରାକ୍ଷାରସ ଦେଲେ, କିନ୍ତୁ ସେ ଏହାକୁ ପିଇଲେ ନାହିଁ। (ମାର୍କ 15:23 ULT)
ଲୋକମାନେ ହୁଏତ ଜାଣିପାରନ୍ତି ନାହିଁ ଯେ ଗନ୍ଧ କ’ଣ ଏବଂ ଏହା ଏକ ଔଷଧ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା ।
… ଯିଏ ମହାନ ଆଲୋକ ସୃଷ୍ଟି କଲା… (ଗୀତସଂହିତା 136: 7a ULT)
କିଛି ଭାଷାରେ ଏପରି ଜିନିଷ ଅଛି ଯାହା ସୂର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଅଗ୍ନି ପରି ଆଲୋକ ପ୍ରଦାନ କରେ, କିନ୍ତୁ ଆଲୋକ ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର କୌଣସି ସାଧାରଣ ଶବ୍ଦ ନାହିଁ ।
ତୁମର ପାପ ତୁଷାର ପରି ଧଳା ହେବ। (ଯିଶାଇୟ 1: 18b ULT)
ଦୁନିଆର ଅନେକ ଲୋକମାନେ ବରଫ ଦେଖିନାହାଁନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ଏହାକୁ ଛବିରେ ଦେଖିଥିବେ ।
ଅନୁବାଦ କୌଶଳ
ଏଠାରେ ଏକ ଉପାୟ ଯାହାକି ଆପଣ ଏକ ଶବ୍ଦକୁ ଅନୁବାଦ କରିପାରନ୍ତି ଯାହା ଆପଣଙ୍କ ଭାଷାରେ ଜଣା ନାହିଁ:
(1) ଏକ ବାକ୍ୟାଂଶ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ ଯାହା ଅଜ୍ଞାତ ଆଇଟମ୍ କ’ଣ, କିମ୍ବା ଅନୁବାଦ କରାଯାଉଥିବା ଅଜ୍ଞାତ ଆଇଟମ୍ ବିଷୟରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଷୟ ବର୍ଣ୍ଣନା କରେ ।
(2) ଯଦି ତୁମର ଭାଷା ଠାରୁ ସମାନ କିଛି ବଦଳାନ୍ତୁ ଯଦି ଏହା କରିବା ଏକ ଈତିହାସିକ ତଥ୍ୟକୁ ମିଥ୍ୟା ଭାବରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରେ ନାହିଁ ।
(3) ଶବ୍ଦକୁ ଅନ୍ୟ ଭାଷାରୁ କପି କରନ୍ତୁ, ଏବଂ ଏହାକୁ ବୁଝିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଏକ ସାଧାରଣ ଶବ୍ଦ କିମ୍ବା ବର୍ଣ୍ଣନାକାରୀ ବାକ୍ୟାଂଶ ଯୋଗ କରନ୍ତୁ ।
(4) ଏକ ଶବ୍ଦ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ ଯାହା ଅର୍ଥରେ ସାଧାରଣ ଅଟେ ।
(5) ଏକ ଶବ୍ଦ କିମ୍ବା ବାକ୍ୟାଂଶ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ ଯାହା ଅର୍ଥରେ ଅଧିକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଟେ ।
ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇଥିବା ଅନୁବାଦ କୌଶଳ ଉଦାହରଣ
(1) ଏକ ବାକ୍ୟାଂଶ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ ଯାହା ଅଜ୍ଞାତ ଆଇଟମ୍ କ’ଣ, କିମ୍ବା ଅନୁବାଦ କରାଯାଉଥିବା ଅଜ୍ଞାତ ଆଇଟମ୍ ବିଷୟରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଷୟ ବର୍ଣ୍ଣନା କରେ ।
ମିଥ୍ୟା ଭବିଷ୍ୟଦ୍ବକ୍ତାମାନଙ୍କଠାରୁ ସାବଧାନ ରୁହନ୍ତୁ, ଯେଉଁମାନେ ମେଣ୍ଡା ପୋଷାକରେ ଆପଣଙ୍କ ନିକଟକୁ ଆସନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଭିତରର ଭାବରେ ସେମାନେ ଘୃଣ୍ୟ ଗଧିଆ । (ମାଥିଉ 7:15 ULT)
ମିଥ୍ୟା ଭବିଷ୍ୟଦ୍ବକ୍ତାମାନଙ୍କଠାରୁ ସାବଧାନ ରୁହନ୍ତୁ, ଯେଉଁମାନେ ମେଣ୍ଡା ପୋଷାକରେ ଆପଣଙ୍କ ନିକଟକୁ ଆସନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଭିତର ଭିତରେ ସେମାନେ ବହୁତ ଭୋକିଲା ଏବଂ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରାଣୀ ଅଟନ୍ତି ।
“ରେଭେନସ୍ ଗଧିଆ” ଏଠାରେ ଏକ ରୂପାନ୍ତରର ଏକ ଅଂଶ, ତେଣୁ ପାଠକ ଜାଣିବା ଆବଶ୍ୟକ କରନ୍ତି ଯେ ଏହି ରୂପକୁ ବୁଝିବା ପାଇଁ ସେମାନେ ମେଣ୍ଡା ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ । (ଯଦି ମେଣ୍ଡା ମଧ୍ୟ ଅଜ୍ଞାତ ଅଟେ, ତେବେ ଆପଣଙ୍କୁ ମେଣ୍ଡା ଅନୁବାଦ କରିବା ପାଇଁ ଅନୁବାଦ କୌଶଳ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ପଡିବ, କିମ୍ବା ରୂପକ ପାଇଁ ଅନୁବାଦ କୌଶଳ ବ୍ୟବହାର କରି ରୂପାନ୍ତରକୁ ଅନ୍ୟ କିଛିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ପଡିବ । ଅନୁବାଦ ମେଟାଫୋର୍ସ ଦେଖନ୍ତୁ ।)
ପାଞ୍ଚଟି ରୁଟି ଏବଂ ଦୁଇଟି ମାଛ ବ୍ୟତୀତ ଆମର ଏଠାରେ କିଛି ନାହିଁ। ” (ମାଥିଉ 14:17 ULT)
ପାଞ୍ଚଟି ରନ୍ଧା ଶସ୍ୟ ମଞ୍ଜି ଏବଂ ଦୁଇଟି ମାଛ ବ୍ୟତୀତ ଆମର ଏଠାରେ କିଛି ନାହିଁ ।
(1) ଯଦି ତୁମର ଭାଷା ଠାରୁ ସମାନ କିଛି ବଦଳାନ୍ତୁ ଯଦି ଏପରି କରିବା ଏକ ଈତିହାସିକ ତଥ୍ୟକୁ ମିଥ୍ୟା ଭାବରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରେ ନାହିଁ ।
ତୁମର ପାପ ତୁଷାର ପରି ଧଳା ହେବ। (ଯିଶାଇୟ 1:1b ULT) ଏହି ପଦଟି ବରଫ ବିଷୟରେ ନୁହେଁ । ଏହା କେତେ ଧଳା ହେବ ତାହା ଲୋକଙ୍କୁ ବୁଝିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଏହା ଏକ ଚିତ୍ରରେ ତୁଷାର ବ୍ୟବହାର କରେ ।
ତୁମର ପାପ କ୍ଷୀର ପରି ଧଳା ହେବ।
ତୁମର ପାପ ଚନ୍ଦ୍ର ପରି ଧଳା ହେବ।
(2) ଶବ୍ଦକୁ ଅନ୍ୟ ଭାଷାରୁ କପି କରନ୍ତୁ, ଏବଂ ଏହାକୁ ବୁଝିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଏକ ସାଧାରଣ ଶବ୍ଦ କିମ୍ବା ବର୍ଣ୍ଣନାକାରୀ ବାକ୍ୟାଂଶ ଯୋଗ କରନ୍ତୁ ।
ତା’ପରେ ସେମାନେ ଯୀଶୁଙ୍କୁ ଦ୍ରାକ୍ଷାରସ ଦେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ଯାହା ଗନ୍ଧରସ ମିଶ୍ରିତ ଥିଲା । କିନ୍ତୁ ସେ ଏହାକୁ ପିଇବାକୁ ମନା କରିଦେଇଥିଲେ। (ମାର୍କ 15:23 ULT) - ସାଧାରଣ ଶବ୍ଦ “ଔଷଧ” ସହିତ ବ୍ୟବହୃତ ହେଲେ ମିରା କ’ଣ ଲୋକମାନେ ଭଲ ଭାବରେ ବୁଝିପାରନ୍ତି ।
ତା’ପରେ ସେମାନେ ଯୀଶୁଙ୍କୁ ଦ୍ରାକ୍ଷାରସ ଦେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ଯାହା ମିରା ନାମକ ଏକ ଔଷଧ ସହିତ ମିଶ୍ରିତ ହୋଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ ସେ ଏହାକୁ ପିଇବାକୁ ମନା କରିଦେଇଥିଲେ।
ପାଞ୍ଚଟି ରୁଟି ଏବଂ ଦୁଇଟି ମାଛ ବ୍ୟତୀତ ଆମର ଏଠାରେ କିଛି ନାହିଁ। ” (ମାଥିଉ ୧: 17: 1 ULT)
ଆମର କ୍ଷତି ହେଉଛି।